در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع برنامه های حمایت از استارتاپ و تفاوت های آن بپردازیم، کار آفرینان برای توسعه استارتاپشان نیاز به حمایت های متفاوتی دارند . برنامه های حمایتی استارتاپ ها هرکدام ویژگی مخصوص به خود را دارند که در ادامه به توضیح مختصری درباره انواع برنامه های حمایتی و تفاوت بین آن ها میپردازیم.
استارتاپ‌ها با اجرای ایده‌های جدید، صنایع مختلفی را به چالش می‌کشند. در واقع، استارتاپ‌ها فشار رقابتی زیادی را به صنایع مختلف وارد می‌کنند و باعث بهبود بهره‌وری و رونق آن صنعت خواهند شد. به همین دلیل وجود استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاری‌های جدید برای نوآوری و رشد اقتصادی هر کشور حیاتی هستند. اما یک ایده عالی و اراده قوی برای موفقیت در صنعت و بهبود وضعیت اقتصادی کافی نیست. همه کارآفرینان و بنیان‌گذاران به دنبال رشد و توسعه استارتاپشان هستند که در این مسیر ممکن است نیاز به حمایت مالی، فنی یا آموزشی داشته باشند. از طرف دیگر، زمان نیز می‌تواند نقش قابل توجهی در موفقیت یک استارتاپ داشته باشد. به همین دلیل است که در کمترین زمان ممکن باید نیاز مالی و حمایتی استارتاپ‌ها برطرف شود. برنامه های حمایتی مختلفی برای تأمین بودجه و حمایت از کارآفرینان شکل گرفته است که هر یک از آن‌ها ویژگی خاص خود را دارند.
برنامه های حمایت از استارتاپ ها هر یک نقش متفاوتی را در اکوسیستم استارت آپ ها ایفا می‌کنند که هر یک از آن‌ها از نظر نحوه کسب درآمد و زمان حمایت از استارتاپ‌ها تفاوت‌هایی دارند. در ادامه این مطلب، انواع برنامه حمایت از استارتاپ ها را بررسی خواهیم کرد.
برنامه حمایت از استارتاپ شامل چه مواردی است؟
برنامه‌های حمایت از استارتاپ‌ها، پشتیبانی‌های مختلفی را ارائه میدهند. این برنامه‌ها ممکن است در مراحل اولیه توسعه استارتاپ یا مراحل ارتقا و رشد آن، به کار گرفته شوند.
در حالت کلی این برنامه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بودجه اولیه
- آموزش‌ها
- جلسات مشاوره‌ای
- فرصت‌های بهبود استارتاپ در سطح محلی و بین‌المللی
- برنامه‌های تشویقی
- هکتون‌ها (hackathons) و غیره
برنامه حمایت از استارتاپ: شتاب دهنده ها Accelerators
یک برنامه شتاب دهنده استارتاپ، رشد شرکت‌هایی که مدل تجاری خود را توسعه داده‌اند و محصولات معتبری در بازار دارند را تسریع می‌بخشد. در واقع شتاب دهنده های استارتاپ منابع ارزشمندی نظیر منتورشیپ، فضاهای همکاری رایگان، خدمات حقوقی، اکوسیستم کاری مشترک، دسترسی به تأثیرگذاران صنعت و سرمایه‌گذاران بالقوه را در اختیار شرکت‌ها قرار میدهند.
شتاب دهنده های استارت آپ، در واقع به کسب‌وکارهایی کمک می‌کنند که در حال حاضر پایه‌های محکمی دارند.
بنابراین، شتاب دهنده‌ها با راهنمایی‌ها و منابعی که در اختیار استارتاپ‌ها قرار میدهند، به آن‌ها کمک می‌کنند تا در سریع‌ترین زمان ممکن بر روی رشد و بهبود خود تمرکز کنند.
علاوه‌بر این، شتاب دهنده در ازای سرمایه‌ای که در اختیار استارتاپ قرار میدهند، سهام دریافت می‌کنند.
برای یک استارتاپ در حال رشد، پذیرش در شتاب دهنده می‌تواند یک موفقیت بزرگ باشد. برنامه‌های حمایتی شتاب دهنده‌ها به استارتاپ‌ها این فرصت را میدهند تا در یک بازه زمانی کوتاه مدت، رشدی تصاعدی را تجربه نمایند.
اما سوال اصلی این است که آیا برنامه‌های حمایتی شتاب دهنده‌ها تأثیر مثبتی بر روی استارتاپ ها دارند؟
برای اکثر استارتاپ‌ها پاسخ قاطعانه، بله است. بنیان‌گذارانی که کار خود را به تازگی شروع می‌کنند به حمایت زیادی نیاز دارند و یک شتاب دهنده می‌تواند با نظارت، برقراری ارتباط با سرمایه‌گذاران و بررسی میزان تأثیر سرمایه بر روی رشد به استارتاپ‌ها کمک کند. این نوع برنامه‌های حمایتی منجر به دستیابی به تناسب محصول – بازار خواهد شد.
برنامه حمایت از استارتاپ: مرکز رشد (Incubator)
برنامه‌های حمایتی مراکز رشد یا انکوباتورهای استارتاپ ممکن است شبیه به شتاب دهنده‌ها به‌نظر برسد اما در واقعیت این‌گونه نیست و انکوباتورها برای تسریع رشد طراحی نشده‌اند. مراکز رشد، استارتاپ‌ها را در دوره‌های زمانی طولانی‌تری (بیشتر از یک سال) حمایت می‌کنند.
در واقع، انکوباتورها به کارآفرینان کمک می‌کنند تا برخی از مشکلاتی که به راه‌اندازی استارتاپ مرتبط است را حل کنند. برای مثال، مشکلاتی نظیر فراهم آوردن فضای کاری، تأمین سرمایه اولیه، راهنمایی، آموزش و مواردی از این قبیل را حل خواهند کرد.
انکوباتورهای استارت آپ معمولا سازمان‌هایی غیرانتفاعی هستند که توسط نهادهای دولتی و خصوصی اداره می‌شوند و تنها هدف آن‌ها کمک به کارآفرینان برای رشد کسب‌وکارشان است.
مراکز رشد برای زمانی مناسب هستند که یک استارت آپ، آماده پیوستن به یک برنامه شتاب دهنده نباشد. در واقع، انکوباتورها به استارتاپ ها کمک می‌کنند تا مسائل فنی و مربوط به طراحی را هنگام ساخت محصول حل کنند، یاد بگیرند که چگونه کار کنند و یک تیم موفق بسازند.
مراکز رشد به استارتاپ‌هایی کمک می‌کنند که تجربه راه‌اندازی یک استارتاپ، پیگیری مسائل قانونی و عملیاتی مرتبط با ساختار شرکت و مورادی از این قبیل را ندارند. به‌همین دلیل در ازای کاری که انجام میدهند، سهام دریافت نمی‌کنند و به اندازه شتابدهندهها برای موفقیت فشار وارد نمی‌کنند. از طرف دیگر، سرمایه‌ای نیز ارائه نمی‌دهند.
به‌طور خلاصه، در صورتی‌که استارتاپ در مراحل اولیه است و برای پشت سر گذاشتن مرحله ایده نیاز به کمک داشته باشد، برنامه حمایتی یک مرکز رشد در مقایسه با شتاب دهنده برای این استارتاپ مناسب‌تر خواهد بود.
تفاوت بین برنامه حمایتی شتاب دهنده ها و انکوباتورها
با بررسی شتاب دهنده‌ها و انکوباتورها ممکن است با این سوال برخورد کنید که کدام برنامه حمایتی برای استارتاپ شما مناسب است؟
برای پاسخ به این سوال باید در ابتدا نیازهای خاص خود را ارزیابی کنید و تشخیص دهید که استارتاپ در چه مرحله‌ای از رشد است.
نکاتی که باید برای انتخاب بین شتاب دهنده و انکوباتور مدنظر قرار دهید، عبارتند از:
- ارزیابی وضعیت محصول: برای انتخاب بین این دو برنامه حمایتی استارتاپ باید وضعیت محصول خود را به‌خوبی ارزیابی کنید. در صورتی که استارتاپ شما مدل کسب‌وکار ثابتی ندارد و هنوز در حال توسعه ایده محصول خود هستید، مراکز رشد انتخابی ایده‌آل برای استارتاپ شما خواهد بود. اما شتاب دهنده ها برای استارتاپ‌هایی که یک MVP (حداقل محصول قابل ارائه) دارند، ایده‌آل است.
- شناسایی نیازهای مالی: انکوباتورها یک انتخاب ایده‌آل برای استارتاپ‌هایی هستند که هنوز آمادگی جذب سرمایه‌گذار را ندارند و شتابدهندهها نیز از استارتاپ‌هایی حمایت می‌کنند که به دنبال سرمایه‌گذاری اولیه برای کمک به رشد هستند.
- تعیین جدول زمانی کسب‌وکار: جدول زمانی کسب‌وکار یکی دیگر از فاکتورهای مهم برای انتخاب برنامه حمایتی استارتاپ است. در صورتی‌که یک استارتاپ طبق جدول زمانی، در یک بازه نسبتا طولانی مدت به حمایت نیاز داشته باشد، انکوباتور یا همان مرکز رشد انتخاب مناسبی برای آن خواهد بود. اما در صورتی‌که استارتاپ نیاز به رشد سریع طی چند ماه داشته باشد، شتاب دهنده ها انتخابی ایده‌آل برای آن‌ها خواهد بود.
برنامه حمایت از استارتاپ: سرمایه‌گذاران فرشته (Angel investors)
سرمایه گذاران فرشته Angel investors، دسته‌ای از سرمایه‌گذارانی هستند که سرمایه شخصی خود را در استارتاپ ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. در واقع این افراد با استفاده از دارایی شخصی خود به استارت آپ‌هایی که جدیدا کار خود را شروع کرده‌اند و نیاز به سرمایه دارند، کمک می‌کنند.
سرمایه گذاران فرشته در صنایع مختلفی سرمایه‌گذاری می‌کنند و معمولا از طریق سمینارها، کنفرانس‌های تجاری و صنعتی یا از طریق سازمان‌های سرمایه‌گذاری حرفه‌ای با استارتاپ ها جدید یا در حال توسعه ارتباط برقرار می‌کنند و در صورت نیاز سرمایه خود را در اختیار آن‌ها قرار میدهند.
همچنین در ازای سرمایه‌ای که در اختیار استارت اپ قرار میدهند، درصدی از مالکیت شرکت را به دست می‌آورند. هر چه سرمایه گذار فرشته سرمایه بیشتری را در اختیار استارتاپ قرار دهد، انتظار بازگشت سرمایه بیشتری نیز خواهد داشت.
سرمایه گذاران فرشته معمولا حداکثر 25 درصد از سهام استارتاپ‌ها را به دست می‌آورند، دلیل این امر نیز این است که سرمایه‌گذاران فرشته باتجربه می‌دانند که بیشترین سهام باید متعلق به بنیان‌گذاران باشد تا انگیزه زیادی برای موفقیت شرکت داشته باشند.
بنابراین این نوع برنامه حمایتی، استارتاپ‌ها را از نظر مالی پشتیبانی میکند و سرمایه‌گذاران نقشی در مدیریت استارتاپ ندارند.
چه استارتاپ‌هایی به برنامه حمایتی فرشتگان سرمایه گذار نیاز دارند؟
استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه راه‌اندازی و رشد هستند، جذابیت زیادی برای سرمایه گذاران فرشته دارند. از این‌رو، استارتاپ‌هایی که طی چند سال آینده به فروش می‌رسند و طی این مدت هزینه‌ها و مخارج آن‌ها با افزایش زیادی مواجه نمی‌شوند، احتمالا توسط فرشتگان سرمایه‌گذار حمایت خواهند شد.
برنامه حمایت از استارتاپ: صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر Venture Capital
برنامه دیگری که برای حمایت مالی استارتاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، برنامه حمایتی صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر است. این نوع برنامه راهکاری برای تأمین مالی استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاری نهادهای سرمایه‌گذاری است. در واقع، سرمایه گذاران خطرپذیر، افرادی هستند که تمایل دارند سرمایه خود را در استارتاپ‌هایی با چشم‌انداز رشد طولانی مدت، سرمایه‌گذاری کنند.
به عبارت ساده‌تر، این نوع برنامه حمایتی برای استارتاپ‌ها راهکاری برای جذب سرمایه در کوتاه مدت و برای سرمایه‌گذارن افزایش ثروت در بلند مدت است.
صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر یا جسورانه نیز شامل دارایی سرمایه‌گذارانی است که تمایل به سرمایه گذاری خطر پذیر دارند و سرمایه آن‌ها در این صندوق مدیریت می‌شود. اعضای این صندوق‌ها با در نظر گرفتن اهداف، استارتاپ‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را شناسایی می‌کنند و به دنبال افزایش سرمایه برای صندوق نیز هستند.
این نوع برنامه حمایتی استارتاپ‌ها در ازای سرمایه‌ای که در اختیار شرکت‌ها قرار میدهند، سهام دریافت می‌کنند.
سرمایه‌گذاران خطرپذیر باتوجه به این‌که در مراحل اولیه استارتاپ را حمایت می‌کنند، در معرض ریسک زیادی قرار می‌گیرند اما در صورت موفقیت نیز سود زیادی را کسب خواهند کرد.
مقایسه برنامه‌های حمایتی فرشتگان سرمایه گذار و صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر
صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر و فرشتگان سرمایه گذار هر دو راهکاری برای تأمین مالی استارتاپ‌ها هستند. بنابراین درک تفاوت بین این دو برنامه به شما کمک میکند تا انتخابی مناسب برای جذب سرمایه‌گذار داشته باشید. به‌همین دلیل در ادامه به مقایسه این دو برنامه حمایت از استارتاپ میپردازیم و تفاوت‌های کلیدی بین این دو نوع سرمایه‌گذاری را بررسی میکنیم:
- نحوه کار کردن: سرمایه گذار خطرپذیر شخص یا شرکتی است که در شرکت‌های کوچک سرمایه گذاری میکند و عموما از پول جمع‌آوری شده از شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بزرگ و صندوق‌های بازنشستگی استفاده میکند. اما سرمایه گذار فرشته شخصی است که از پول خود برای سرمایه گذاری استفاده میکند.
- زمان سرمایه‌گذاری: سرمایه گذاران فرشته و سرمایه گذاران خطرپذیر هر دو در مراحل مختلف می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند. اما در حالت کلی، سرمایه گذاران خطرپذیر بیشتر تمایل دارند در استارتاپ‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که از قبل تأسیس شده‌اند. دلیل این امر نیز این است که در این حالت ریسک از دست دادن سرمایه کمتر خواهد بود.
سرمایه گذاران فرشته نیز بیشتر تمایل دارند در استارتاپ‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که به‌تازگی کار خود را شروع کرده‌اند. این افراد معمولا استارتاپ‌هایی را انتخاب می‌کنند که به آن‌ها علاقه‌مند هستند و از نظر آن‌ها سوددهی خوبی نیز خواهد داشت. از این‌رو، سرمایه گذاران فرشته نسبت به سرمایه گذاران خطر پذیر، ریسک بیشتری می‌کنند.
بنابراین در صورتی‌که استارتاپ شما در مراحل اولیه است، یک سرمایه‌گذار فرشته ممکن است پول کافی در اختیار شما قرار دهد. اما در حالتی‌که به دنبال توسعه استارتاپ باشید، برنامه حمایتی صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر انتخاب مناسب‌تری برای شما خواهد بود. - مبلغ سرمایه‌گذاری: یکی دیگر از تفاوت‌های بین سرمایه گذاران فرشته و خطرپذیر، میزان سرمایه‌ای است که هردو سرمایه‌گذار مایل به ارائه آن هستند. در حالت کلی، سرمایه گذاران خطرپذیر بیشتر از سرمایه گذاران فرشته، در استارتاپ‌ها سرمایه گذاری می‌کنند.
- انتظار بازگشت سرمایه: میزان بازگشت سرمایه بین این دو برنامه حمایتی استارتاپ ها متفاوت است. به‌طور کلی، سرمایه گذاران خطرپذیر انتظار بازگشت سرمایه بیشتری دارند.
سرمایه گذاران خطرپذیر ممکن است انتظار بازگشت سرمایه بین 25 تا 35 درصدی را داشته باشند. در حالی‌که سرمایه گذاران فرشته خواهان بازدهی 20 تا 25 درصدی هستند.
جمع بندی
به طور خلاصه، انتخاب درست یک برنامه حمایت از استارتاپ می‌تواند تأثیر زیادی بر روی موفقیت و سوددهی یک استارتاپ داشته باشد. با بررسی انواع برنامه های حمایت از استارتاپ و سنجش وضعیت شرکت می‌توان بهترین گزینه برای بهبود و دستیابی به اهداف را انتخاب کرد. چنانچه علاقه‌مند به مطالب دنیای استارتاپ ها و کسب و کار هستید حتما بلاگ گرین تک را دنبال کنید. همچنین می توانید با دنبال کردن اینستاگرام و لینکدین گرین تک همیشه به منتخبی از محتوای بروز و کاربردی استارتاپ ها دسترسی داشته باشید.
شما کدام برنامه حمایتی استارتاپ را موثرتر می دانید و از کدام یک تا به حال استفاده کرده اید؟ نظرات خود را با ما و مخاطبان گرین تک در میان بگذارید.
