بررسی کامل انواع شتابدهنده استارتاپ

در این مطلب می خواهیم انواع شتابدهنده استارتاپ را بررسی کنیم اما پیش از آن باید اشاره کنیم که مفهموم استارتاپ از یک ایده شروع می‌شود و بعد از طی کردن مراحل مختلف پروراندن ایده، به عملی کردن ایده می‌رسد. در واقعا چالش‌های اصلی زمانی شروع می‌شوند که یک استارتاپ از بطن یک ایده فراتر حرکت داشته باشد. در این مرحله، کارآفرینان و بنیان‌گذاران استارت آپ ممکن است به تنهایی قادر به حل مشکلات و چالش‌های موجود نباشند و در نقطه‌ای قرار می‌گیرند که نیاز به مشاوره، راهنمایی و بودجه دارند، اینجاست که یک شتاب دهنده استارتاپ می‌تواند به آن‌ها کمک کند. با شکل‌گیری استارتاپ‌های متعدد، انواع شتاب دهنده استارتاپ نیز پدیدار شدند.

هر یک از این شتاب دهنده‌ها یک برنامه شتابدهی دارند که دربرگیرنده سال‌ها تجربه و مهارت‌هایی است که هر منتور یا مدیر شتاب‌دهنده جمع‌آوری کرده است. این شکل متمرکز از اطلاعات به استارتاپ‌ها این امکان را می‌دهد تا سرعت رشد خود را بهبود ببخشند. بنابراین استارتاپ‌ها به‌جای طی کردن دوباره فرآیندهای مختلف، از یک راهکار حساب شده و استراتژیک استفاده می‌کنند تا شانس موفقیت خود را افزایش دهند.

در ادامه انواع شتاب دهنده استارتاپ و اصولی که از آن پیروی می‌کنند را بررسی خواهیم کرد. شناسایی انواع شتاب دهنده به کارآفرینان و بنیان‌گذاران استارتاپ این امکان را می‌دهد که بهترین نوع شتاب دهنده را برای شتاب‌دهی فرآیند یادگیری و دستیابی به اهداف، انتخاب نمایند.

 

شتاب دهنده تخصصی

یکی از انواع شتابدهنده استارتاپ، شتابدهنده های تخصصی است. در بسیاری از شهرهای بزرگ، شتاب دهنده‌های جدیدی تحت عنوان شتاب دهنده تخصصی (Vertical Accelerators) پدیدار شدند که تمرکز آن‌ها بیشتر بر روی یک صنعت خاص است.

در واقع این شتاب دهنده‌ها با استارتاپ‌هایی کار می‌کنند که صنعت، تجارت یا یک نوع مشتری خاص را مورد هدف قرار می‌دهند، که این به شتاب دهنده‌ها اجازه می‌دهد تا در یک حوزه خاص با تقویت نقاط قوت خود، یک شبکه قوی داشته باشند و از استارتاپ‌هایی که در آن حوزه فعالیت دارند به‌خوبی حمایت کنند و مدیریت متمرکزی داشته باشند.

شتاب دهنده‌های جدید به کمک این رویکرد می‌توانند منابعی عالی برای تأمین مالی، رشد منتورها و سرمایه‌گذارها در اختیار داشته باشند.

شتاب دهنده‌های تخصصی معمولا حوزه‌های تکنولوژی، سلامت دیجیتال، انرژی، املاک و مد را در برمی‌گیرند. علاوه‌بر این در حوزه‌های دیگری نظیر گردشگری، فیلم و غذا نیز شتاب‌ دهنده‌هایی وجود دارند که به‌صورت تخصصی کار می‌کنند.

برای مثال شتاب دهنده healthbox با تمرکز بر روی حوزه سلامت دیجیتال در حال فعالیت است و از استارتاپ‌های این حوزه حمایت می‌کند.

شتاب دهنده عمومی

شتاب دهنده های عمومی (horizontal accelerators) دسته‌ای دیگر از انواع شتاب دهنده استارتاپ هستند که تمرکز آن‌ها بر روی استارتاپ‌هایی است که قصد توسعه محصول یا خدمتی را دارند که نیاز خاصی از مشتریان در بازارهای مختلف را برآورده می‌کند.

در واقع شتاب دهنده‌های عمومی یا جامع بر روی یک نوع محصول یا خدمت خاص تمرکز دارند تا شبکه‌ای از منتورها برای آن محصول/ خدمت ایجاد نمایند.

شتاب دهنده های عمومی در حوزه‌های متنوعی نظیر اینترنت اشیاء (IoT)، فضای ابری (Cloud)، سخت افزار، نرم افزار به‌عنوان سرویس (SaaS)،فناوری موبایل، اینترنت و محصولات سازمانی فعالیت دارند.

به‌عنوان مثال،Challenge-Up یک استارتاپ عمومی است که به استارتاپ‌های IoT/ IoE کمک می‌کند تا سریع‌تر وارد بازار شوند.

شتاب دهنده آنلاین

دسته‌ای جدید از شتاب‌ دهنده‌ها هستند که برنامه‌های خود را به‌صورت کاملا آنلاین اجرا می‌کنند. بنابراین استارتاپ‌ها فارغ از موقعیت مکانی که دارند می‌توانند در برنامه‌های این نوع شتاب دهنده های آنلاین شرکت کنند.

در واقع تمامی کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند و شرکت کنندگان می‌توانند با منتورها در تعامل باشند و سوالات خود را به‌راحتی مطرح نمایند تا در همان جلسه آنلاین، پاسخ خود را دریافت کنند.

جلسات آنلاین شتاب دهنده، فرصت مشارکت بین سرمایه‌گذاران، کارآفرینان، همکاران و منتورها را فراهم می‌سازد. از این‌رو، بدون نیاز به جابه‌جایی مکانی می‌توان شتاب دهنده آنلاین مناسبی را برای استارتاپ خود انتخاب نمایید.

شتابدهنده های آنلاین یکی از انواع شتابدهنده استارتاپ هستند که  جذاب به نظر می رسند اما در عمل پیاده سازی آن ها بسیار سخت و چالش بر انگیز است.

شتاب دهنده سازمانی

شتاب دهنده های سازمانی تأثیر به‌سزایی بر روی توسعه و اجرای ایده‌های جدید دارند. این نوع شتاب دهنده ها خدماتی از جمله راهنمایی، کمک فنی، توسعه کسب‌وکار، پشتیبانی استخدام، مشاوره تأمین سرمایه و در برخی از موارد سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهند.

شتاب دهنده های سازمانی انواع مختلفی دارند که هر یک از آن‌ها برنامه خاصی را دنبال می‌کنند. هر برنامه از یک مدل تجاری خاص استفاده می‌کند و تفاوت بین هر یک از آن‌ها نیز در مدل تجاری آن‌هاست.

در ادامه سه نوع برنامه شتاب دهنده سازمانی را بررسی خواهیم کرد:

برنامه های نوآوری باز (Open Innovation):

اصطلاح نوآوری باز به یک مدل کسب‌وکار اشاره می‌کند که در آن از استارت آپ‌ ها دعوت می‌شود تا بخشی از یک شرکت بزرگ باشند. از طریق این نوع مشارکت، منابع مالی استارتاپ تأمین می‌شود و راهنمایی‌های مورد نیاز را نیز دریافت خواهد کرد. بنابراین، یک شرکت بزرگ نوآوری را به ارمغان می‌آورد تا از تحقیقات و توسعه داخلی بهره‌مند شود.

طبق نظرسنجی سیسکو (Cisco)، فناوری‌های جدید هزینه راه‌اندازی استارتاپ‌ها را کاهش داده‌اند اما از طرف دیگر باعث کوتاه شدن طول عمر کسب‌وکار نیز شده است. در سال 1920، میانگین طول عمر شرکت‌های S&P، 67 سال بود که امروزه این رقم به 15 سال کاهش یافته است. سازمان‌های بزرگ با کنار گذاشتن روش‌هاس استاندارد تحقیق و توسعه تا حد زیادی به این روند جدید پاسخ داده‌اند.

برنامه‌های نوآوری باز چنین فرصت سودمندی را فراهم آورده‌اند. این رویکرد امکان نوآوری واقعی را فراهم می‌کند و به همین دلیل است که در زمینه‌های خاصی مانند صنعت داروسازی برجسته است.

نمونه‌های متعددی از برنامه‌های نوآوری باز وجود دارد. برای مثال، سامسونگ جزو شرکت‌هایی است که برنامه‌های نوآوری باز را پذیرفته است و با نهادهایی مانند Mobeam شریک شده است. Mobeam، شرکتی است که تخصص آن‌ها یک‌پارچه‌سازی سیستم‌های پرداخت است و در حال حاضر با سامسونگ شریک شده است.

Facebook hackathons نیز نمونه‌ای دیگر از برنامه‌های شتاب دهنده سازمانی نوآوری باز است.

برنامه‌های شتاب دهنده سازمانی خارجی:

همان‌طور که از نام آن پیداست، این برنامه دربرگیرنده شرکت‌هایی است که برای دریافت بودجه با شتاب دهنده‌های شخص ثالث همکاری می‌کنند.

فرصت‌های ادغام و همکاری در ازای این نوع برنامه‌ها فراهم می‌شود. شتاب دهنده‌های خارجی به‌جای این‌که توسط کارمندان مدیریت شوند، توسط شخص ثالث اداره می‌شوند. بنابراین متخصصان نوآوری سازمانی باید در یک دفتر شتاب دهنده حضور داشته باشند تا روابط لازم با استارتاپ‌های نوآور را تقویت نمایند.

یکی از مزایای اصلی این نوع برنامه‌ها، دسترسی نسبتا آسان به جامعه استارتاپی است.

بازاریابی مشارکتی و تغییر در نگرش حرفه‌ای نسبت به نوآوری نیز می‌تواند از طریق برنامه‌های شتاب دهنده خارجی انجام شود.

کسب‌وکارهایی نظیر بوش (Bosch)، به دلایل مختلفی از این نوع برنامه‌های شتاب دهنده خارجی و مراکز رشد داخلی استفاده می‌کنند.

پایگاه‌های نوآوری:

پایگاه‌های نوآوری (Innovation Outposts) جزو برنامه‌های شتاب دهنده سازمانی محبوب هستند، آن‌ها تفاوت‌هایی با شتاب دهنده‌های خارجی دارند و توسط کارمندان مدیریت می‌شوند. یک دفتر فیزیکی به‌صورت اختصاصی راه‌اندازی می‌شود تا متخصصان نوآوری سازمانی در این دفتر کار کنند. وظیفه اصلی این افراد تجزیه‌وتحلیل بازار و شناسایی گرایش‌های جدید است.

براساس تحقیق و کار این متخصصان (که می‌تواند شامل تعامل و مشارکت با استارتاپ‌های محلی باشد)، برنامه‌های نوآوری به دفتر مرکزی شرکت معرفی می‌شود.

شرکت‌هایی مانند Vodafone و Nestle چنین پایگاه‌هایی در سیلیکون ولی (Silicon Valley) ایجاد کرده‌اند. این روش به‌طور فزاینده‌ای در بین شرکت‌های Fortune 500 نیز محبوب شد. دلیل این امر نیز این است که حضور در جایی که گرایش‌های جدید در آن رخ می‌دهد منجر به تغییرات گسترده خواهد شد.

براساس گزارش The Innovation Game، شرکت‌ها به دلیل فرآیندهای سنتی تجزیه‌وتحلیل به‌طور مداوم با نوآوری درگیر هستند. به‌همین دلیل است که پایگاه‌های نوآوری در حال حاضر محبوبیت زیادی دارند و اهمیت آن‌ها در سال‌های آینده بیشتر نیز خواهد شد.

طبق یک گزارش دیگر از سال 2015، شواهد نشان می‌دهد که در آن زمان، 38 درصد از 200 شرکت برتر جهان، مراکز نوآوری خود را خارج از دفتر مرکزی شرکت ایجاد کرده بودند.

با بررسی این سه برنامه شتاب دهنده سازمانی می‌توان درک کرد که یک رویکرد جهانی برای تقویت نوآوری و فعال کردن فرصت‌های جدید توسعه کسب‌وکار وجود ندارد. برخی از شرکت‌ها تنها یک برنامه را به‌کار می‌گیرند، در حالی‌که برخی دیگر از شتابدهنده‌های متعددی برای دستیابی به اهداف خاص استفاده می‌کنند.

در واقع می‌توان گفت که بیشتر این برنامه‌ها به یک منبع نوآوری خارجی تکیه دارند. بنابراین، یک برنامه شتاب دهنده سازمانی موثر نیز به دردسترس بودن یک چارچوب سازمانی انعطاف‌پذیر و هم‌سویی سازمانی وابسته است.

شتاب دهنده غیر سازمانی:

شتاب دهنده های غیر سازمانی دسته‌ای دیگر از انواع شتابدهنده استارتاپ هستند که به استارتاپ‌ها دسترسی به سرمایه اولیه و سرمایه‌گذاری بالقوه، منتورشیپ (پشتیبانی)، ارتباطات و فرصت‌های شبکه‌سازی را در ازای سهام ارائه می‌دهند. برنامه‌های این نوع شتاب‌دهنده‌ها فشرده هستند و حدود سه تا چهار ماه طول می‌کشد.

ایالات متحده این نوع مدل شتابدهنده را اختراع کرد و در حال حاضر بهترین شتاب دهنده های جهان را دارد.

شتاب دهنده دولتی:

شتاب دهنده‌ ها و مراکز رشد دیگری نیز وجود دارند که توسط دولت یا سازمان‌های انتفاعی تأمین می‌شوند. این نوع شتابدهنده‌ های استارتاپ در چند سال اخیر از نظر کمی و کیفی در حال رشد هستند تا فضایی برای رشد و نوآوری فراهم آورند.

تمرکز اصلی شتاب دهنده های دولتی بر روی توانمندسازی و حمایت از بنیان‌گذاران است که برای دستیابی به این هدف، از برنامه‌های متعددی پیروی می‌کنند.

جمع بندی

در این مطلب به معرفی انواع شتابدهنده استارتاپ پرداختیم. یکی از نکات مهم به هنگام انتخاب یک شتابدهنده این است که شتابدهنده‌ای را انتخاب کنید که مناسب با نوع و حیطه فعالیت استارتاپ شما است. و این امر تنها با شناخت کامل انواع شتابدهنده استارتاپ محقق می شود.

اگر به مطالب دنیای کسب و کار و استارتاپ علاقه‌مند هستید می توانید گرین تک را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام و لینکدین دنبال کنید. همچنین اگر طرح یا ایده استارتاپی دارید می توانید با مراجعه به سایت گرین تک و بخش شتابدهی درخواست خود را برای شرکت در برنامه شتابدهی گرین تک ثبت کنید.